BLOG

Nên hay không nên đi làm thêm khi còn học đại học?

Đi làm thêm khi còn học đại học là một chủ đề quen thuộc nhưng luôn gây tranh cãi. Nhiều sinh viên xem công việc làm thêm như cơ hội để học hỏi, kiếm thêm thu nhập, và tích lũy kinh nghiệm sống. Ngược lại, không ít người cho rằng làm thêm quá sớm dễ khiến sinh viên xao nhãng việc học, mệt mỏi và mất cân bằng.
Vậy có nên đi làm thêm khi còn học đại học hay không? Câu trả lời không hoàn toàn là “có” hay “không” – mà phụ thuộc vào mục tiêu, khả năng và cách quản lý thời gian của từng người.

Bài viết này sẽ giúp bạn nhìn nhận rõ lợi ích, rủi ro, kinh nghiệm lựa chọn công việc làm thêm phù hợp, và gợi ý cách cân bằng giữa học và làm sao cho hiệu quả nhất.

1. Thực trạng sinh viên đi làm thêm hiện nay

Ở Việt Nam, theo khảo sát của nhiều trường đại học lớn, khoảng 60–70% sinh viên từng hoặc đang đi làm thêm trong thời gian học. Các công việc phổ biến gồm: phục vụ quán cà phê, nhân viên bán hàng, gia sư, cộng tác viên marketing, nhập liệu online, hoặc làm freelancer.

Sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội mở ra nhiều hình thức làm thêm linh hoạt hơn, giúp sinh viên dễ dàng tiếp cận công việc bán thời gian mà không cần quá nhiều kinh nghiệm. Tuy nhiên, cùng với đó, không ít sinh viên rơi vào tình trạng bận rộn quá mức, bỏ bê học tập hoặc làm việc trong môi trường thiếu an toàn, thu nhập thấp, dễ bị lợi dụng.

2. Lợi ích của việc đi làm thêm khi còn học đại học

2.1. Kiếm thêm thu nhập, giảm gánh nặng tài chính

Không thể phủ nhận rằng phần lớn sinh viên đi làm thêm vì lý do tài chính. Thu nhập từ việc làm thêm có thể giúp bạn trang trải sinh hoạt phí, tiền học, hoặc phụ giúp gia đình.

Ngay cả khi công việc chỉ mang lại mức thu nhập vài triệu đồng mỗi tháng, nó vẫn giúp bạn chủ động hơn về tài chính, học được cách chi tiêu và tiết kiệm hợp lý – kỹ năng rất cần thiết khi bước vào đời.

2.2. Tích lũy kinh nghiệm thực tế và kỹ năng nghề nghiệp

Đi làm thêm giúp bạn trải nghiệm môi trường làm việc thật – điều mà trường học ít khi mang lại. Bạn sẽ học được:

  • Cách giao tiếp, làm việc nhóm, phục vụ khách hàng;

  • Kỹ năng giải quyết vấn đề và quản lý thời gian;

  • Cách ứng xử chuyên nghiệp và có trách nhiệm với công việc.

Đặc biệt, nếu bạn chọn được công việc liên quan đến ngành học, như sinh viên marketing làm cộng tác viên truyền thông, sinh viên công nghệ làm lập trình viên part-time, thì đó là bước đệm tuyệt vời cho sự nghiệp sau này.

2.3. Mở rộng mối quan hệ và hiểu hơn về xã hội

Môi trường làm việc cho bạn cơ hội tiếp xúc với nhiều người khác nhau: đồng nghiệp, khách hàng, quản lý, thậm chí là các anh chị đi trước trong ngành.
Những mối quan hệ này không chỉ mang lại kinh nghiệm sống mà còn có thể mở ra cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.

Ngoài ra, khi va chạm với thực tế, bạn sẽ hiểu rõ giá trị của lao động, biết trân trọng đồng tiền và nỗ lực hơn trong việc học.

2.4. Rèn luyện tính tự lập và bản lĩnh sống

Rời xa gia đình, sống tự lập, lại vừa học vừa làm – đó là hành trình giúp bạn trưởng thành nhanh hơn. Bạn học được cách quản lý thời gian, vượt qua mệt mỏi, chịu trách nhiệm với bản thân.

Nhiều sinh viên sau khi đi làm thêm chia sẻ rằng, họ trở nên chín chắn, tự tin và kiên định hơn, không còn mơ hồ về tương lai như trước.

3. Hạn chế và rủi ro khi sinh viên đi làm thêm

3.1. Ảnh hưởng đến kết quả học tập

Đây là vấn đề phổ biến nhất. Nếu không biết sắp xếp thời gian, sinh viên rất dễ bỏ bê việc học, đi học trễ, ngủ gật trên lớp, hoặc không hoàn thành bài tập đúng hạn.

Khi công việc chiếm quá nhiều thời gian và sức lực, điểm số và chất lượng học tập chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Một số bạn vì mải mê kiếm tiền mà bỏ học giữa chừng, đánh mất cơ hội có tấm bằng đại học.

3.2. Áp lực và mệt mỏi kéo dài

Việc vừa học vừa làm đòi hỏi sức khỏe và tinh thần bền bỉ. Sau một ngày học tập trên giảng đường, bạn lại phải làm việc nhiều giờ liền – dễ dẫn đến stress, kiệt sức, và thậm chí trầm cảm.

Nếu không biết cách nghỉ ngơi, bạn có thể mất cân bằng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

3.3. Nguy cơ bị lợi dụng hoặc lừa đảo

Không ít sinh viên bị lừa đảo khi xin việc làm thêm – như đóng phí tuyển dụng, giữ giấy tờ tùy thân, hoặc làm việc không có hợp đồng.

Ngoài ra, nhiều công việc bán thời gian không đảm bảo quyền lợi lao động, trả lương thấp, không đúng thỏa thuận, hoặc buộc sinh viên làm việc quá giờ. Điều này có thể khiến bạn mất niềm tin và thời gian vô ích.

3.4. Lạc hướng nghề nghiệp

Một số sinh viên chọn công việc làm thêm chỉ vì dễ xin và có thu nhập nhanh, như bán hàng, phục vụ, hoặc shipper. Nếu kéo dài, bạn dễ quen với sự “ổn định tạm thời” và mất động lực học ngành mình đang theo đuổi.

4. Khi nào sinh viên nên đi làm thêm?

Không phải ai cũng phù hợp với việc vừa học vừa làm. Bạn nên cân nhắc đi làm thêm khi:

  • Bạn đã quen với nhịp học đại học, có thời gian rảnh ổn định;

  • Bạn biết rõ mục tiêu làm thêm – để học hỏi, trải nghiệm, chứ không chỉ vì tiền;

  • Bạn có khả năng quản lý thời gian tốt, đảm bảo không ảnh hưởng đến kết quả học;

  • Công việc bạn chọn an toàn, rõ ràng, có hợp đồng hoặc cam kết cụ thể.

Nếu bạn vẫn còn bỡ ngỡ với môi trường đại học, chưa xác định được cách học hiệu quả, thì nên dành năm nhất để thích nghi trước, rồi mới tính đến việc làm thêm.

5. Gợi ý những công việc làm thêm phù hợp cho sinh viên

5.1. Gia sư hoặc trợ giảng

Phù hợp với sinh viên khá giỏi ở các môn học. Vừa giúp củng cố kiến thức, vừa có thu nhập ổn định.

5.2. Cộng tác viên online

Các vị trí như viết bài, nhập liệu, marketing online, thiết kế, hay quản trị fanpage rất linh hoạt – có thể làm tại nhà, tiết kiệm thời gian di chuyển.

5.3. Thực tập sớm trong lĩnh vực chuyên môn

Nếu bạn học về công nghệ, kinh tế, truyền thông… hãy tìm cơ hội thực tập sớm tại doanh nghiệp. Dù thu nhập thấp, nhưng giá trị học hỏi rất lớn.

5.4. Nhân viên phục vụ, bán hàng

Công việc phổ biến, giúp bạn rèn kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm. Tuy nhiên, cần chọn nơi làm việc uy tín và không ảnh hưởng đến lịch học.

5.5. Freelancer theo năng khiếu

Nếu bạn có năng khiếu viết lách, chụp ảnh, làm video, thiết kế… hãy tận dụng để nhận dự án nhỏ. Đây là cách “vừa học vừa làm” rất hiệu quả và an toàn.

6. Cách cân bằng giữa học và làm thêm

6.1. Xác định mục tiêu rõ ràng

Bạn cần biết mình làm thêm để làm gì: kiếm tiền, học hỏi hay mở rộng mối quan hệ. Khi có mục tiêu rõ, bạn sẽ biết cách chọn công việc phù hợp và không sa đà.

6.2. Lên kế hoạch thời gian chi tiết

Sử dụng lịch tuần để phân bổ thời gian học, làm việc, nghỉ ngơi.
Không nên làm việc quá 20 giờ/tuần để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe và học tập.

6.3. Ưu tiên việc học

Dù làm thêm thế nào, việc học vẫn là ưu tiên hàng đầu. Hãy nhớ: tấm bằng đại học và kiến thức bạn có là nền tảng quan trọng cho tương lai lâu dài.

6.4. Học cách nói “không”

Đôi khi, cơ hội làm thêm hấp dẫn nhưng không phù hợp thời điểm. Học cách từ chối khéo léo để bảo vệ sức khỏe và mục tiêu học tập.

7. Lời khuyên từ người đi trước

Nhiều cựu sinh viên thành công chia sẻ rằng:

“Đi làm thêm khi còn học đại học là một trải nghiệm quý giá, nếu bạn biết chọn việc đúng và không quên lý do mình đi học.”

Họ nhấn mạnh ba yếu tố:

  • Làm thêm đúng việc (liên quan hoặc có giá trị kỹ năng);

  • Đúng thời điểm (khi đã cân bằng việc học);

  • Đúng cách (biết giới hạn, biết nghỉ ngơi).

8. Kết luận: Có nên đi làm thêm khi còn học đại học không?

Câu trả lời là CÓ – nhưng phải đúng cách.
Đi làm thêm mang lại vô vàn lợi ích nếu bạn biết lựa chọn công việc phù hợp, quản lý thời gian và giữ vững mục tiêu học tập. Nhưng nếu chạy theo tiền bạc ngắn hạn, làm việc quá sức hoặc lạc hướng, bạn sẽ đánh mất những năm tháng đáng quý nhất của đời sinh viên.

Vì vậy, trước khi quyết định, hãy tự hỏi:

  • Mình có đủ thời gian và sức khỏe để vừa học vừa làm không?

  • Công việc này giúp ích gì cho tương lai của mình?

  • Mình có đang làm vì trải nghiệm hay chỉ vì áp lực tài chính?

Khi trả lời được ba câu hỏi đó, bạn sẽ tìm ra con đường làm thêm thông minh và bền vững nhất cho chính mình.

Xem thêm: Học phí Gia sư dạy kèm tại nhà TPHCM

Trung tâm Gia sư Trí Tuệ Việt chúc các bạn thành công !

Quý Phụ huynh, học viên cần hỗ trợ vui lòng liên hệ:

TRUNG TÂM GIA SƯ TRÍ TUỆ VIỆT

Điện Thoại : 0932 622 625

Email: [email protected]

Website: www.giasuttv.net

Bài viết khác: 

Đánh giá bài viết
0906801079