BLOG

Nghệ thuật “lắng nghe chủ động” – Bí quyết kết nối với con dù cha mẹ bận rộn

Trong guồng quay của cuộc sống hiện đại, nhiều bậc cha mẹ đang phải vật lộn với lịch trình bận rộn: công việc, cơm áo gạo tiền, lo toan tài chính và cả các mối quan hệ xã hội. Trong khi đó, con trẻ – dù còn nhỏ – vẫn cần sự quan tâm, chia sẻ và kết nối cảm xúc sâu sắc từ cha mẹ. Tuy nhiên, không phải lúc nào thời gian cũng cho phép. Vậy làm sao để duy trì sự gắn bó và thấu hiểu với con cái khi quỹ thời gian eo hẹp?

Câu trả lời nằm ở một kỹ năng tưởng đơn giản nhưng lại cực kỳ hiệu quả – lắng nghe chủ động.

Nội Dung

1. Lắng nghe chủ động là gì?

Lắng nghe chủ động (Active Listening) là quá trình lắng nghe không chỉ bằng tai mà còn bằng trái tim và sự hiện diện toàn vẹn. Người nghe không chỉ tiếp nhận lời nói, mà còn quan tâm đến cảm xúc, ngôn ngữ cơ thể và những điều chưa được nói ra.

Khác với “nghe cho có”:

  • Lắng nghe chủ động yêu cầu tạm ngưng mọi phiền nhiễu, tập trung hoàn toàn vào người nói.

  • Cha mẹ phản hồi lại bằng cách diễn giải, đặt câu hỏi mở, hoặc đồng cảm bằng lời nói và ánh mắt.

  • Không phán xét, không cắt ngang, không vội vã đưa lời khuyên.

Đây chính là nghệ thuật giao tiếp kết nối, tạo ra cảm giác được thấu hiểu – yếu tố cốt lõi trong mối quan hệ cha mẹ – con cái.

2. Vì sao lắng nghe chủ động lại đặc biệt quan trọng với trẻ?

✅ Trẻ cảm thấy mình có giá trị

Khi cha mẹ lắng nghe thực sự, trẻ sẽ cảm thấy mình quan trọng, được tôn trọng và có tiếng nói trong gia đình.

✅ Giúp phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ)

Việc được chia sẻ và đồng cảm sẽ giúp trẻ học cách nhận diện và điều tiết cảm xúc, từ đó phát triển kỹ năng giao tiếp và xử lý tình huống xã hội.

✅ Xây dựng lòng tin

Lắng nghe chủ động tạo ra không gian an toàn để trẻ mở lòng. Một đứa trẻ tin rằng “ba mẹ luôn nghe con nói” sẽ dễ dàng chia sẻ cả khi có những khó khăn trong học tập, các mối quan hệ hay tâm lý tuổi mới lớn.

✅ Phòng ngừa xung đột, hành vi sai lệch

Nhiều hành vi tiêu cực ở trẻ – như nói dối, bướng bỉnh, cãi lời – xuất phát từ việc cảm thấy bị bỏ rơi hoặc không được thấu hiểu. Khi cha mẹ duy trì việc lắng nghe chủ động, các xung đột có thể giảm thiểu đáng kể.

3. Dù bận rộn, cha mẹ vẫn có thể lắng nghe con – bằng cách nào?

🎯 Thời gian không bằng chất lượng tương tác

Bạn không cần ở bên con cả ngày, nhưng chỉ cần 10-15 phút lắng nghe chủ động mỗi ngày, cũng đủ để duy trì kết nối mạnh mẽ.

🌟 Những cách cụ thể để cha mẹ bận rộn vẫn “hiện diện” bên con:

1. Giao tiếp trong khoảnh khắc thường nhật

  • Trò chuyện khi cùng ăn cơm, đưa con đi học, tắm cho con hay trước giờ đi ngủ.

  • Không cần tạo ra buổi “nói chuyện nghiêm túc”, chỉ cần hỏi:
    “Hôm nay con có gì vui?”, “Chuyện gì khiến con thấy buồn nhất hôm nay?”

2. Giao tiếp bằng mắt và ngôn ngữ cơ thể

  • Dù đang bận, hãy nhìn vào mắt con khi con nói, gật đầu hoặc mỉm cười để thể hiện bạn đang thật sự quan tâm.

3. Tạm dừng thiết bị công nghệ

  • Khi con nói, hãy gác lại điện thoại, laptop hay TV. Một hành động nhỏ nhưng thể hiện sự tôn trọng lớn.

4. Dùng “phản hồi cảm xúc”

Ví dụ, khi con kể rằng bị bạn trêu chọc:

  • Thay vì nói: “Kệ đi, chuyện nhỏ mà!”

  • Hãy nói: “Mẹ hiểu, chắc con buồn và tức giận lắm nhỉ? Con muốn mẹ giúp gì không?”

4. Những lỗi thường gặp khi cha mẹ “nghe không trọn vẹn”

❌ Ngắt lời con

Cha mẹ đôi khi sốt ruột, muốn “dạy dỗ” hoặc “đưa giải pháp” quá sớm. Việc này khiến trẻ cảm thấy mình không được tôn trọng.

❌ Vội vàng đánh giá, chê bai

Ví dụ:

  • Trẻ nói: “Con không thích cô giáo.”

  • Phản ứng sai: “Sao lại vô lễ thế?”
    → Dễ khiến trẻ không bao giờ nói thật lòng nữa.

❌ Vừa nghe vừa làm việc khác

Nếu cha mẹ vừa nghe vừa lướt điện thoại, trẻ sẽ nhận ra mình không phải là ưu tiên – điều này âm thầm làm suy yếu mối quan hệ.

5. Lắng nghe chủ động – chìa khóa gỡ rối các vấn đề thường gặp

🔹 Khi con nổi loạn hoặc bất hợp tác

Thay vì quát tháo, cha mẹ hãy hỏi:

  • “Con đang giận điều gì vậy?”

  • “Có chuyện gì khiến con cảm thấy như vậy không?”
    → Khi được lắng nghe, trẻ dễ xoa dịu cơn giận và sẵn sàng hợp tác hơn.

🔹 Khi con gặp khó khăn trong học tập

  • Đừng vội trách con lười. Hãy lắng nghe xem con có đang bị áp lực, hiểu sai bài, hay bị bạn bè chê cười?

  • Một câu hỏi mở có thể là:
    “Con thấy bài toán này khó ở chỗ nào?”
    “Con có muốn mẹ cùng con thử làm lại không?”

🔹 Khi con muốn có không gian riêng

Tuổi dậy thì là thời điểm trẻ cần được tôn trọng sự riêng tư. Lắng nghe chủ động sẽ giúp cha mẹ hiểu nhu cầu này và đồng hành đúng cách, thay vì kiểm soát.

6. Luyện tập lắng nghe chủ động như thế nào?

🔑 Mô hình 3 bước đơn giản:

✅ Bước 1: Tạm dừng và hiện diện

  • Dừng mọi việc lại, nhìn vào mắt con, lắng nghe bằng cả sự chú tâm.

✅ Bước 2: Phản hồi cảm xúc

  • Thay vì chỉ nghe nội dung, hãy phản ánh cảm xúc:
    “Mẹ thấy con đang lo lắng về bài kiểm tra đúng không?”

✅ Bước 3: Gợi mở tiếp tục

  • Khuyến khích con nói thêm:
    “Rồi sau đó thì sao?”, “Con nghĩ nên làm gì tiếp?”

7. Tác động tích cực lâu dài của lắng nghe chủ động

❤️ Mối quan hệ cha mẹ – con cái sâu sắc hơn

Trẻ sẽ coi cha mẹ như người bạn đáng tin cậy, sẵn sàng tâm sự cả những điều khó nói nhất.

🧠 Trẻ phát triển khả năng giao tiếp tốt

Khi được lắng nghe, trẻ cũng học được cách lắng nghe người khác, đồng cảm và giao tiếp hiệu quả hơn.

💪 Trẻ tự tin và độc lập hơn

Một đứa trẻ luôn cảm thấy “mình được lắng nghe” sẽ hình thành lòng tự trọng, sự tự tin và khả năng tự ra quyết định vững vàng.

8. Kết luận: Dù bận rộn, cha mẹ vẫn có thể kết nối sâu sắc với con

Cuộc sống hiện đại khiến cha mẹ không thể luôn ở bên con 24/7. Nhưng kết nối không phụ thuộc vào thời gian, mà nằm ở chất lượng của từng khoảnh khắc bên nhau. Và trong những khoảnh khắc ấy, lắng nghe chủ động chính là chiếc cầu nối vững chắc nhất giữa cha mẹ và con cái.

Chỉ cần 10 phút mỗi ngày – lắng nghe con một cách chân thành – cũng có thể tạo ra sự thay đổi lớn trong cảm xúc, hành vi và mối quan hệ gia đình.

Hãy bắt đầu hành trình lắng nghe ngay từ hôm nay. Vì một đứa trẻ được lắng nghe chính là một đứa trẻ hạnh phúc.

Xem thêm: Học phí Gia sư dạy kèm tại nhà TPHCM

Trung tâm Gia sư Trí Tuệ Việt chúc các bạn thành công !

Quý Phụ huynh, học viên cần hỗ trợ vui lòng liên hệ:

TRUNG TÂM GIA SƯ TRÍ TUỆ VIỆT

Điện Thoại : 0932 622 625

Email: [email protected]

Website: www.giasuttv.net

Bài viết khác: 

Đánh giá bài viết
0906801079