BLOG

Cách thấu hiểu cảm xúc của trẻ cấp 1

Đánh giá bài viết

Trong giai đoạn tiểu học, trẻ không chỉ phát triển về mặt thể chất và trí tuệ, mà còn trải qua nhiều thay đổi lớn về mặt cảm xúc. Từ những niềm vui nhỏ bé đến sự buồn bã, lo lắng hay tức giận – tất cả đều là những trải nghiệm mới mẻ đối với trẻ. Nếu cha mẹ không kịp thời nhận biết và thấu hiểu cảm xúc của con, trẻ có thể rơi vào trạng thái bị bỏ rơi về mặt tinh thần hoặc phát triển các hành vi tiêu cực. Vậy làm thế nào để thấu hiểu cảm xúc của trẻ cấp 1 một cách đúng đắn và hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Chia sẻ kinh nghiệm tìm Gia sư tại nhà phụ huynh cần biết
TRUNG TÂM GIA SƯ TRÍ TUỆ VIỆT

1. Vì sao cần thấu hiểu cảm xúc của trẻ cấp 1?

1.1. Cảm xúc ảnh hưởng đến hành vi và học tập

Cảm xúc là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi, khả năng học hỏi và xây dựng các mối quan hệ của trẻ. Một đứa trẻ thường xuyên bị lo lắng hoặc căng thẳng sẽ khó tập trung học, dễ nổi nóng hoặc thu mình lại.

1.2. Cảm xúc chưa ổn định ở độ tuổi tiểu học

Trẻ cấp 1 thường chưa đủ kỹ năng để nhận diện và gọi tên cảm xúc của mình. Các phản ứng như khóc, giận dỗi, la hét… có thể chỉ là cách trẻ thể hiện sự bất an, thất vọng hoặc cần được chú ý.

1.3. Thấu hiểu là bước đầu để giáo dục cảm xúc

Khi cha mẹ thấu hiểu cảm xúc của trẻ, việc nuôi dạy và hướng dẫn trẻ cách điều chỉnh cảm xúc cũng trở nên hiệu quả hơn. Trẻ cảm thấy được lắng nghe, được công nhận, từ đó xây dựng sự tự tin và khả năng đồng cảm.

2. Những dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp vấn đề cảm xúc

Trẻ tiểu học có thể chưa nói rõ được cảm xúc của mình, nhưng các dấu hiệu dưới đây sẽ giúp cha mẹ nhận biết:

  • Thay đổi hành vi: Trẻ bỗng trở nên cáu gắt, im lặng bất thường hoặc nổi loạn hơn thường ngày.

  • Kết quả học tập sa sút: Không còn hứng thú với việc học, mất tập trung hoặc sợ đi học.

  • Rối loạn giấc ngủ: Trẻ khó ngủ, hay gặp ác mộng hoặc đòi ngủ chung với cha mẹ thường xuyên.

  • Vấn đề với bạn bè: Trẻ hay than phiền về bạn, không muốn chơi cùng hoặc bị cô lập.

  • Biểu hiện lo lắng: Trẻ thường xuyên hỏi đi hỏi lại, sợ làm sai, tránh né một số tình huống.

3. Cách thấu hiểu cảm xúc của trẻ cấp 1 hiệu quả

3.1. Lắng nghe mà không phán xét

Khi trẻ chia sẻ điều gì đó, điều quan trọng là cha mẹ lắng nghe với sự tôn trọng, không vội ngắt lời hay áp đặt suy nghĩ của người lớn. Hãy để trẻ nói hết suy nghĩ và cảm xúc của mình, dù có thể điều đó chưa hoàn toàn “hợp lý”.

Ví dụ:

Thay vì nói: “Con có gì mà phải khóc to vậy?”
Hãy thử: “Mẹ thấy con đang buồn, con có thể nói cho mẹ biết chuyện gì xảy ra không?”

3.2. Đặt câu hỏi mở

Đừng chỉ hỏi “Hôm nay con có ngoan không?”, mà nên dùng những câu hỏi mở để khuyến khích trẻ chia sẻ nhiều hơn:

  • “Điều gì làm con vui nhất hôm nay?”

  • “Có điều gì ở trường làm con thấy không thoải mái không?”

  • “Nếu con có thể thay đổi một điều trong ngày hôm nay, con sẽ chọn điều gì?”

3.3. Giúp trẻ gọi tên cảm xúc

Trẻ nhỏ thường không biết rõ mình đang cảm thấy gì. Cha mẹ có thể hỗ trợ bằng cách gợi ý và dạy trẻ phân biệt các loại cảm xúc khác nhau:

  • “Mẹ thấy con đang hơi giận, có phải vì bạn không cho con chơi cùng không?”

  • “Con đang thất vọng vì không đạt điểm cao phải không?”

Dần dần, trẻ sẽ học cách tự nhận diện cảm xúc và nói ra điều mình cảm thấy.

3.4. Quan sát ngôn ngữ cơ thể

Cảm xúc không chỉ thể hiện qua lời nói mà còn qua ánh mắt, cử chỉ, tư thế. Một đứa trẻ im lặng nhưng tay nắm chặt, gương mặt căng thẳng có thể đang rất lo lắng hoặc giận dữ. Việc tinh ý quan sát sẽ giúp cha mẹ “giải mã” tâm trạng con tốt hơn.

3.5. Dành thời gian chất lượng với con

Không có cách thấu hiểu nào hiệu quả bằng việc ở bên con một cách trọn vẹn. Dù chỉ 15-30 phút mỗi ngày, nhưng nếu đó là thời gian không điện thoại, không làm việc, chỉ tập trung vào chơi hoặc trò chuyện cùng con – thì sẽ tạo dựng mối liên kết sâu sắc.

4. Dạy trẻ cách xử lý cảm xúc tích cực

Sau khi đã thấu hiểu cảm xúc của trẻ, cha mẹ cần tiếp tục đồng hành để dạy trẻ cách điều chỉnh và kiểm soát cảm xúc:

4.1. Dạy trẻ hít thở và bình tĩnh

Khi trẻ tức giận hoặc buồn bã, hãy dạy trẻ cách hít thở sâu, đếm từ 1 đến 5, hoặc rút lui khỏi tình huống căng thẳng một lúc. Kỹ năng này tuy đơn giản nhưng rất hữu ích trong việc tự điều chỉnh cảm xúc.

4.2. Hướng dẫn trẻ viết nhật ký cảm xúc

Với những trẻ đã biết viết, việc giữ một cuốn “nhật ký cảm xúc” là cách giúp trẻ tự phản chiếu và ghi nhận tâm trạng của mình. Trẻ có thể vẽ hoặc viết về những điều khiến mình vui, buồn, sợ hãi…

4.3. Cùng con giải quyết vấn đề

Thay vì ra lệnh hay ép buộc, cha mẹ nên cùng trẻ tìm cách giải quyết vấn đề khiến con căng thẳng. Ví dụ, nếu con bị bạn bắt nạt, hãy cùng con nghĩ ra các phản ứng phù hợp như nói với giáo viên, tránh xa người đó, hoặc nói “Không” một cách dứt khoát.

5. Một số sai lầm phổ biến khi xử lý cảm xúc của trẻ

5.1. Bỏ qua cảm xúc vì nghĩ trẻ “còn nhỏ”

Nhiều cha mẹ cho rằng trẻ con thì biết gì mà buồn, giận hay lo. Tuy nhiên, cảm xúc không phân biệt độ tuổi. Việc xem nhẹ cảm xúc của trẻ sẽ khiến trẻ khó mở lòng về sau.

5.2. La mắng hoặc trừng phạt khi trẻ bộc lộ cảm xúc mạnh

Khi trẻ tức giận, khóc lóc hay nổi cáu – thay vì mắng mỏ, cha mẹ nên giúp con hiểu và làm chủ cảm xúc. Trừng phạt không giúp trẻ học được cách kiểm soát mà chỉ khiến trẻ dồn nén nhiều hơn.

5.3. So sánh với người khác

Câu nói “Sao con không ngoan như bạn A?” vô tình tạo áp lực và làm tổn thương lòng tự trọng của trẻ. Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng, có cảm xúc và cách biểu đạt khác nhau.

6. Vai trò của nhà trường và người lớn xung quanh

Không chỉ cha mẹ, thầy cô giáo và người lớn khác cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cảm xúc cho trẻ cấp 1:

  • Giáo viên nên tạo môi trường lớp học an toàn, nơi trẻ được tự do thể hiện cảm xúc.

  • Nhà trường có thể tổ chức các hoạt động giáo dục cảm xúc – xã hội (SEL).

  • Ông bà, người thân cần tôn trọng và lắng nghe trẻ, tránh tạo áp lực hay trách móc vô lý.

7. Kết luận

Thấu hiểu cảm xúc của trẻ cấp 1 không phải là điều dễ dàng, nhưng lại vô cùng cần thiết để xây dựng nền tảng tâm lý vững vàng cho con. Khi cha mẹ biết lắng nghe, quan sát và cùng con đồng hành qua những cung bậc cảm xúc – trẻ sẽ học được cách hiểu chính mình và kết nối tốt hơn với thế giới xung quanh.

Hãy nhớ rằng: mỗi lần bạn kiên nhẫn với cảm xúc của con là một lần bạn gieo hạt giống của sự đồng cảm, trí tuệ cảm xúc và sự trưởng thành trong tâm hồn trẻ.

Xem thêm: Học phí Gia sư dạy kèm tại nhà TPHCM

Trung tâm Gia sư Trí Tuệ Việt chúc các bạn thành công!

Quý Phụ huynh, học viên cần hỗ trợ vui lòng liên hệ:

TRUNG TÂM GIA SƯ TRÍ TUỆ VIỆT

Điện Thoại : 0983 630 461 – 0932 622 625

Email: [email protected]

Website: www.giasuttv.net

Bài viết khác: 

0906801079