Vì sao càng lớn con càng khó dạy? Câu hỏi khiến hàng triệu cha mẹ “đau đầu” mỗi ngày!

👪 “Ngày nhỏ ngoan ngoãn, nghe lời bao nhiêu – càng lớn càng bướng, càng khó nói bấy nhiêu.”
Nếu bạn từng thốt ra những lời này, hoặc ít nhất một lần bối rối khi không thể “nói được tiếng nói chung” với con, thì bạn không cô đơn.

Nhiều cha mẹ thắc mắc: Vì sao càng lớn con càng khó dạy? Có phải trẻ “hư” đi? Hay cha mẹ dần mất quyền kiểm soát? Sự thật đằng sau hành vi thay đổi của trẻ theo độ tuổi là gì? Và làm sao để cha mẹ giữ được sợi dây kết nối yêu thương với con dù con ngày một trưởng thành?

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân sâu xa, nhận diện những sai lầm thường gặp và gợi ý giải pháp thực tiễn, khoa học, gần gũi nhất để cùng con lớn lên mà không “đuối sức”!

Nội Dung

I. “Càng lớn càng khó dạy” – Câu chuyện không của riêng ai

Rất nhiều phụ huynh nhận thấy sự khác biệt rõ rệt của con khi bước qua các cột mốc tuổi:

Từ mẫu giáo lên tiểu học: bướng bỉnh hơn, không chịu nghe lời.
Đến tuổi dậy thì: cáu gắt, phản kháng, thậm chí “bật lại” cha mẹ.
Lên cấp 3: sống khép kín, thích ở một mình, ít chia sẻ.

Từ một đứa trẻ ngoan, quấn quýt, nghe lời… giờ đây con trở nên khó hiểu, cãi lại, phản ứng mạnh với mọi lời góp ý. Và nhiều bậc phụ huynh bắt đầu lo sợ, bất lực hoặc… buông xuôi.

👉 Nhưng hãy bình tĩnh! Trẻ không tự dưng trở nên “khó dạy”. Thay đổi hành vi là một phần tất yếu trong quá trình trưởng thành. Câu hỏi đặt ra là: Chúng ta đã thực sự hiểu con ở từng giai đoạn phát triển hay chưa?

II. 5 nguyên nhân khiến trẻ càng lớn càng “khó dạy”

1. 🧠 Sự phát triển nhận thức khiến trẻ có chính kiến riêng

Khi còn nhỏ, trẻ tiếp thu mọi thứ theo cảm xúc và phản xạ. Nhưng càng lớn, não bộ càng phát triển mạnh mẽ về tư duy phản biện, phân tích và đặt câu hỏi.

➤ Trẻ bắt đầu không còn tin tất cả những gì cha mẹ nói.
➤ Trẻ muốn được giải thích lý do, muốn tranh luận, muốn khẳng định bản thân.

Điều này khiến cha mẹ cảm thấy như con “cãi”, “vô lễ” – nhưng thực chất đó là dấu hiệu tốt cho thấy con đang phát triển về mặt tư duy.

2. 😡 Tâm lý “nổi loạn” tuổi dậy thì

Giai đoạn từ 10-16 tuổi là thời điểm não bộ và hormone thay đổi mạnh mẽ. Trẻ:

Nhạy cảm hơn với lời chê trách.
Dễ bốc đồng, nóng nảy.
Khát khao khẳng định cái “TÔI” cá nhân.

Cha mẹ không hiểu điều này sẽ dễ “đối đầu” với con thay vì “đồng hành”.

3. 🔒 Khoảng cách thế hệ – rào cản vô hình

Cha mẹ sinh ra và lớn lên trong bối cảnh xã hội, văn hóa khác con. Trong khi con tiếp cận công nghệ, tư duy mở, giáo dục hiện đại… cha mẹ lại áp dụng phương pháp dạy con cũ kỹ, áp đặt, độc đoán.

Sự không đồng điệu trong tư duy dẫn đến khoảng cách lớn trong giao tiếp – từ đó nảy sinh mâu thuẫn.

4. 📱 Ảnh hưởng của mạng xã hội và môi trường xung quanh

Ngày nay, trẻ lớn lên cùng YouTube, TikTok, Instagram… khiến:

Trẻ có thêm nhiều góc nhìn mới nhưng thiếu kiểm chứng.
Dễ bị ảnh hưởng bởi người nổi tiếng, bạn bè hơn là nghe cha mẹ.

Nếu cha mẹ không cập nhật xu hướng, không hiểu “ngôn ngữ của con”, rất khó để đồng hành.

5. 🧩 Cha mẹ chưa “chuyển đổi vai trò” đúng lúc

Khi con còn nhỏ, cha mẹ là “người lãnh đạo” – ra quyết định, hướng dẫn, bảo vệ. Nhưng khi con lớn, cha mẹ cần chuyển vai trò thành “người hướng dẫn – người bạn đồng hành”.

Tuy nhiên, nhiều cha mẹ vẫn giữ lối cũ: kiểm soát, áp đặt, trừng phạt, kỳ vọng quá mức… khiến trẻ chống đối, phản ứng tiêu cực.

III. Những sai lầm thường gặp khiến con ngày càng “khó bảo”

❌ 1. La mắng, phán xét, gắn nhãn

Các câu như:

“Con lì quá!”, “Sao con hư vậy?”, “Con không làm được đâu!”
…dù chỉ là “trút giận” nhất thời, nhưng lại ảnh hưởng nặng nề đến lòng tự trọng và mối quan hệ giữa cha mẹ – con cái.

❌ 2. So sánh con với người khác

“Con nhà người ta học giỏi, ngoan ngoãn kìa!”
So sánh không giúp trẻ tốt hơn mà chỉ tạo ra sự tự ti, ganh ghét và khoảng cách với cha mẹ.

❌ 3. Quá kiểm soát hoặc quá thờ ơ

Quản lý con từng bước, từng lời… khiến con nghẹt thở và tìm cách nổi loạn.
Ngược lại, thờ ơ, buông lỏng lại khiến trẻ thiếu định hướng, dễ sa ngã.

❌ 4. Thiếu lắng nghe và thấu hiểu

Nhiều cha mẹ chỉ muốn con nghe mình nói, nhưng lại không chịu nghe con nói gì. Dần dần, trẻ ngại chia sẻ, chọn im lặng hoặc tìm người khác để nói chuyện.

IV. 5 nguyên tắc “vàng” để dạy con tuổi lớn mà không la hét

✅ 1. Chuyển vai trò: Từ người kiểm soát → người đồng hành

Thay vì “quản” con, hãy “kết nối” với con.
Thay vì “ra lệnh”, hãy “gợi mở”.
Thay vì “phán xét”, hãy “lắng nghe”.

👉 Cha mẹ không cần trở thành “bạn thân” của con, nhưng hãy là người con tin tưởng đủ để chia sẻ và tìm đến khi cần.

✅ 2. Giao tiếp bình đẳng – không ra lệnh

Sử dụng ngôn ngữ tôn trọng – tích cực – rõ ràng để con hiểu điều bạn mong muốn.

Ví dụ: “Con có thể giúp mẹ dọn bàn ăn sau khi học xong được không?”
Thay vì: “Dọn bàn ngay! Lúc nào cũng học với chả hành!”

✅ 3. Lắng nghe chủ động – đừng chỉ nghe để trả lời

Khi con nói, hãy nghe bằng tai, bằng mắt và bằng trái tim.
Đừng cắt lời, đừng phản bác ngay. Hãy cho con thấy bạn thực sự quan tâm.

📌 Gợi ý nhỏ: Đôi khi, 1 câu “Mẹ hiểu, con đang thấy áp lực đúng không?” còn giá trị hơn hàng chục lời khuyên.

✅ 4. Tạo cơ hội cho con tự quyết và chịu trách nhiệm

Trẻ cần học cách đưa ra quyết định, và hiểu hậu quả của lựa chọn. Hãy cho con quyền lựa chọn trong khuôn khổ:

“Con muốn học bài trước hay dọn phòng trước?”
“Nếu con không hoàn thành bài tập, con sẽ không được chơi game tối nay – con chọn đi.”

✅ 5. Đặt ra giới hạn rõ ràng – nhưng nhất quán và hợp lý

Trẻ cần ranh giới để cảm thấy an toàn. Nhưng điều quan trọng là:

Giới hạn phải công bằng, giải thích được.
Và quan trọng hơn cả: cha mẹ cần nhất quán.

V. Những kỹ năng cha mẹ cần học để “dạy con thời 4.0”

👨‍🏫 Dạy con không còn chỉ là bản năng – mà là một kỹ năng cần được học.

Cha mẹ muốn con nghe lời, tôn trọng, hợp tác thì cần trang bị kiến thức, công cụ và tâm lý vững vàng.

Gợi ý những kỹ năng nên học:

Kỹ năng giao tiếp tích cực với trẻ.
Kỹ năng quản lý cảm xúc bản thân khi dạy con.
Hiểu biết về các giai đoạn phát triển tâm sinh lý của trẻ.
Áp dụng các phương pháp giáo dục hiện đại: Kỷ luật tích cực, Montessori, NLP cha mẹ – con cái…

VI. Lời kết: Dạy con chưa bao giờ là dễ – nhưng bạn không đơn độc!

“Càng lớn, con càng khó dạy” không phải do con hư – mà là do con đang lớn.
Đó là lúc trẻ cần một người cha, người mẹ biết lùi lại một bước để bước cùng con.

🎯 Cha mẹ không thể thay đổi con bằng lời mắng. Nhưng có thể truyền cảm hứng, đồng hành, dẫn dắt con bằng sự thấu hiểu và tình yêu.

Nếu bạn đang cảm thấy bối rối, mất phương hướng khi dạy con lớn – hãy nhớ rằng:
👉 Chỉ cần bạn sẵn sàng thay đổi, con cũng sẽ thay đổi.
👉 Đừng cố “dạy dỗ”, hãy bắt đầu kết nối lại.

Bởi vì sau cùng, thấu hiểu – chứ không phải kiểm soát – mới là chìa khóa để nuôi dạy một đứa trẻ trưởng thành, hạnh phúc và sống có trách nhiệm.

Xem thêm: Học phí Gia sư dạy kèm tại nhà TPHCM

Trung tâm Gia sư Trí Tuệ Việt chúc các bạn thành công !

Quý Phụ huynh, học viên cần hỗ trợ vui lòng liên hệ:

TRUNG TÂM GIA SƯ TRÍ TUỆ VIỆT

Điện Thoại : 0932 622 625

Email: [email protected]

Website: www.giasuttv.net

Bài viết khác:

Đánh giá bài viết